Paduarsana

Berbagi Tentang Semua Hal

Tag Archives: budaya

Tradisi Siat Sarang


Atraksi ritual Siat Sarang (berperang menggunakan alas bekas bikin jaja uli), Tradisi atraksi siat sarang ini merupakan ritual adat yang digelar serangkaian upacara Usaba Dimel ini bermakna untuk membuang musuh-musuh yang bersarang dalam diri.

siatsarang

Image by: Nusa Bali

Tradisi Siat Sarang merupakan runtutan dari Ngusaba Dodol. Siat Sarang dilakukan menggunakan Sarang yang dibuat dari daun Enau atau Jaka. Ritual Siat Sarang ini ditandai aksi saling lempar bersenjatakan sarang. Kedua kelompok pemuda saling serang dan melempar sekuat tenaga, hingga sarang yang dipakai senjata hancur berantakan. Selain untuk memuang mala (musuh atau kotoran dalam diri secara niskala), ritaul Siat Sarang ini juga bermakna untuk menyomiakan (menetralisasi) pengaruh jahat bhuta kala di areal sekitar.

Tradisi Siat Sarang ini rutin dilaksanakan krama Desa Pakraman Selat setahun sekali, tiga hari sebelum upacara Usaba Dimel. Ritual Siat Sarang merupakan satu rangkaian aci petabuhan (upacara pacaruan) dengan kurban godel (anak sapi) dan anjing blangbungkem (loreng coklat).

Prosesi Siat Sarang sendiri berawal dari rumah masing-masing krama pagi harinya, di manba mereka ngunggahang (mempersembahkan) satu kemasan tenge (berisikan kemasan daun gegirang, bambu, gunggung, dan aba) yang dihias bergambar makhluk bhuta kala. Kemasan itu dipersembahkan di pekarangan rumah masing-masing.

Menjelang sore, beberapa tenge yang terpasang di pekarangan rumah dikumpulkan lagi oleh keluarga bersangkutan, lanjut dimasukkan ke dalam sarang. Nah, sarang tersebut selanjutnya ditempatkan di lebuh (dekat pintu halaman rumah). Esensinya, untuk memancing agar kekuatan bhuta kala masuk ke dalam sarang.

Selanjutnya, sarang dibawa ke Pura Bale Agung untuk mendapatkan labaan (pemberian kepada makhluk yang lebih rendah tingkatannya) berupa banten pacaruan, sekaligus menyomiakan sifat-sifat bhuta kala. Setelah dipersembahkan di Pura Bale Agung, maka sarang tersebut diambil kalangan teruna (pemuda) Desa Pakraman Selat untuk dijadikan sarana perang.

Kalangan teruna yang terlibat dalam ritual Siat Sarang ini mengenakan kain dengan saput poleng, tanpa busana atas. Mereka terbagi dalam dua kelompok, masing-masing Selat Kaja dan Selat Kelod. Setiap perserta diingatkan untuk mampu mengusir sifat-sifat bhuta kala yang melekat di dalam diri.

Musuh-musuh dalam diri yang harus dibuang sebagaimana dimaksudkan Jro Mangku Mustika, antara lain, Tri Mala, Tri Mala Paksa, Catur Mada (empat kemabukan), Panca Wisaya (lima jenis racun), Panca Ma (madat, mabuk, mamotoh, madon, maling), Sad Ripu (enam musuh dalam diri: kama, lobha, krodha, moha, mada, dan matsarya).

Ritual Siat Sarang juga bermakna mengusir kekuatan Sad Atatayi (enam pembunuh kejam), Sapta Timira (tujuh macam kegelapan), Asta Dusta, Dasa Mala (sepuluh kotoran), dan Asuri Sampat (sifat keraksasaan).

Artikel diolah dari berbagai sumber.

Budaya, Adat, Maagama Hindu?


Inget mangkin iraga iriki pinaka wang Bali anom, polih dumun mirengang pikobetné anak bajang dangin umahé rikala ipun ngeraos kapining mémé utawi mama ipuné. Yéning néntén iwang baan miragi, puniki ipuné ngorahang: “Uduh..uduh Mémé, ngudiangkéh tiang dogén ané tuyuh mejejaitan, matanding canang, mebanten sewai wai an rikala rahinan? To tingalin Mémé, bli wayan, kemu mai maseneng seneng, neked jumah, laut ngéncolang ka metén masaré, suba kéto di subané bangun, ngéncolang ia ka paon, nyampat tusing, apabuin manting bajun ipuné..ngudiangkéh aluh sajan palekadan ipuné dadi anak muani, Mé? Tusing cara tiang lekad dadi anak luh kéné.nganti bungkut asanin bangkiangé matetebasan ngajak busung dogén.., Mébuin pidan men ting bisa jemet ring peplajahan sekolahé, apabuin ngerambang déwék tiangé lakarang ngerereh masa depan ring pekaryanané? Dados papinehang nganti tigang lemeng parindikané ento. Nak pedalem masih anak luhé ento, jegég, anteng pesan ipun nguepin reraman ipuné; tur laut ipun matakén kapining Mémé ipuné. Mé ngudiangkéh buka kéné tetamian iragané wang Bali maagama Hindu iriki? Napikéh iraga né sami maagama Hindu, napi maagama adat, taler napikéh mabudaya, Mé? Laut masaut I Mémé; “Cening Kadék pianak mémé, yening cening matakon buka kéto sinah néntén sida baan mémé negesang sangkaning mémé nak tusing karwan masekolah i pidan. Sawiréh baas jengah déwéké meled uning apang sida baan negesang parindikanné ento, yadiastun akéh gati kekirangané dados manusa, polih iraga ngwacén buku Bhagawad Gita-né.

Dados tetilikan mangkin sangkaning iraga sané polih paplajahan ring sekolahanné puniki patut mapapineh sané kadasarin antuk “Etika, Estetika lan Logika”. Santukan akéhan sané mamargi ring sajeroning adat té ring Bali nak akéhan beru Logikané. Akéh cerik ceriké, truna truniné mangkin marasa lan mapineh; déwék ipuné maagama Hindu sekadi anaké kapaksa santukan lebihan karasayang ipun pamargin adaté tekéning Hinduné; yéning matungkas pamargin ipuné akédik, sinah polih diskriminasi social ipun ring masyarakaté ento. Jakti beneh logikané, adat lan budaya sané lakarang tetep ngajegang Bali lan wang Baliné; Adat lan Budaya pinaka tetamian punika boya ja agama, nanging étika, éstetika lan logika sané metu saking papinehé uli ilu sané patut tetep jaga. Mangkin minab nénten ja akedik truna truniné sané bisa mejejaitan, taler masolah dados pregina. Nanging akéh sané minab lakarang pengeng sangkaning adat sané kaiket olih awig awigé baas “kekeh”. Sangkala wénten anaké ngorahang, Hindu ring Bali kaiket olih awig awig adat lan budaya. Minab akéhan mangkin wang Bali sané masekaya akéh, mabudaya lan nyontohang parisolah adat sané kadasarin baan égo. Minabkéh ical rasa “Lascarya” ri kala mayadnya, taler maagama Hindu? Ring BagawadGita sampun mungguh; “napi ja sané aturang ring Ida (Shri Wisnu) yéning sampun kadasarin manah lascarya, pastika katerima antuk Ida”. Tegarang cingakin lan pinehang akédik; akéhan pamargi awig awig adaté sané “kekeh” punika madasar antuk sinunggil kruna “harus”; napi napi ja apang harus kéné, apang harus kéto. Napikéh ipun I tukang suun ring peken Badungé “harus” ngaryanang prani soda sané tegehnyané a méter? Harus nyediang céléng dadua ring warga banjaré rikala panak ipuné ngantén? Salingkéh minehang kéto, ngrereh jinah ané lakar anggén ipun numbas baas dogén minab ngangsehang yéning asanin sewai wai. Napikéh ulian ngaryanang Badé sané matumpang solas sida lakarang sang atman katerima di kadituan? Ngudiangkéh awig awig adat lan budaya né ngansan ngansan matulihan ring baduur sané ngansan ngansan negehang, nénten taén ring beténan sané pantes anggén sesikut? Nak ulian awig awig adat sané “kekeh” to sané lakarang ngranayang budaya né mamargi madasar “égo” manusané. Sangkala i raga ring Bali minab lakarang beru parisolahé, napikéh jakti-jakti maagama Hindu, agama sané negesang pamargi “Lascarya utawi Tulus Ikhlas” ri kala maagama? Salingkéh minehang parindikané puniki, PHDI ring Bali dogén kakepah dados kalih, ulian pamargi adaté sané kasengguh dresta ring soang soang désa utawi wewengkon i riki sané lebihan “interference”- né ring agama Hinduné, sangkala lakarang ngansan beru “Logika” Hinduné i riki. Nak beneh pasaja lan pelihé sané nénten karwan ento iraga sane ngorahang; nanging yéning sampun maturan kadasarin manah lascarya sinah punika sané jakti Hindu.

Artikel olih: I Madé Suwitra | Bali Post

 

 

 

Judi Dalam Kitab Rg Weda


Masalah judi adalah masalah yang menyangkut kehidupan masyarakat (walau tidak seluruhnya), dan jika tidak ditangani dengan serius akan dapat menimbulkan berbagai masalah spiritual, sosial, keamanan baik untuk pribadi pelaku maupun berdampak kepada lingkungan sosial yang lebih luas.

Ilustrasi anak mengadu ayam

Didalam RgWeda diuraikan tentang Judi dan akibat yang ditimbulkannya :

  1. Akṣair mā dīvyaḥ kśimit kṛśasva vitte ramasva bahu manyamānaḥ, tatra gāvaḥ kitava tatra jaya tan me vicaśṭe savitāyamarya. Ṛgveda X.34.13. (Wahai para penjudi, janganlah bermain judi, bajaklah tanahmu. Selalu puas dengan penghasilanmu, pikirkanlah itu cukup. Pertanianmenyediakan sapi-sapi bentina dan dengan itu istrimu tetap bahagia. Deva Savitā telah menasehatimu untuk berbuat demikian)
  2. Jāyā tayate kitavasya hìnā mātā putrasya carataḥ kva svit, ṛṇāvā bibhyad dhanam icchamānaḥ anyeśām astam upa naktam eti. Ṛgveda X.34.10. (Istri seorang penjudi yang mengembara mengalami penderitaan yang sangat menyedihkan, dan ibu seorang penjudi semacam itu dirundung penderitaan. Dia, yang dalam lilitan hutang dan kekurangan uang, memasuki rumah orang lain dengan diam-diam di malam hari)
  3. Dvesti śva rūr apa jaya ruóaddhi na nathito vindate marîitāram, aśvasyeva jarato vasnyasya nāhaṁ vindāmi kitavasya bogam. Ṛgveda X.34.3. (Ibu mertua membenci, istrinya menghindari dia, sementara pada waktu mengemis, tidak menemukan seorangpun yang berbelas kasihan. Istri penjudi itu berkata: “Sebagai seekor kuda tua yang tidak bermanfaat, kami sangat menderita menjadi istri seorang penjudi”).

Kalah atau menang dalam berjudi membawa dampak munculnya sadripu (enam musuh) pada diri seseorang. Sadripu adalah kama (nafsu tak terkendali), lobha (serakah), kroda (kemarahan), mada (kemabukan), moha (sombong) dan matsarya (cemburu), dengki, irihati). Penjudi yang menang menguatkan kama, lobha, mada, dan moha, pada dirinya dan yang kalah menguatkan kroda, dan matsarya.

Jadi berdasarkan uraian di atas dapat disimpulkan bahwa kita semestinya menghindari yang namanya segala bentuk perjudian. Suami yang suka berjudi tentu akan mendatangkan kesengsaraan bagi keluarga seperti istri, anak orang tuanya serta orang-orang yang berada di sekelilingnya, sebab penjudi cenderung melakukan tindakan kriminal seperti mencuri, merampok untuk mendapatkan uang agar bisa dipakai berjudi. Dengan cara bekerja yang tekun serta mempersembahkan hasilnya kepada Tuhan karena dengan cara seperti itu tentunya akan membawa kebahagiaan bagi keluarga dan terhindar dari berbagai mala petaka.

 

 

 

%d bloggers like this: