Paduarsana

Berbagi Tentang Semua Hal

Tag Archives: ida pedanda made sidemen

Nandurin Karang Awak


—- tong ngelah karang sawah, karang awaké tandurin guna dusun né kanggo ring désa-désa…..” kénten silih tunggil pahan gaguritan “Salampah Laku” kakawian Ida Pedanda Madé Sidemen saking Sanur, Dénpasar. Léngkara inucap sayuwakti sampun kasub pisan ring pasimakraman para budayawan lan sastrawanné ring Bali. Yéning telisikang, léngkara inucap minab nénten ja wantah nganikain raga lan pangwacén mangdané nandur karang raga praragan antuk sakancan kabisan sané kabaos guna dusun, taler mapakéling mangdané pangawi lan pangwacén mawali ka raga soang-soang, ka sakancan pabekel kauripanné suka, duka lan lan pati.
Yéning i raga sampun pascat uning ring kawéntenan karang ragané praragan, sinah tan pacang wénten ieg lan pariselsel ageng.

Nandur karang awak puniki tan bina kadi nandur karang sawah antuk sakancan entik-entikan. Sadurung matetanduran, pateh kadi karang sawahé, karang awaké patut karuwak, mangdané sayaga kaanggén matatanduran, wawu raris kalemekin, katumbeg tur karerehang widih sané becik, anut lan luih. Wawu raris tan lali kasiramin toya, kajaga, kapiara miwah karesikang.

Duaning karang awak, nganutin tuuh awaké, driki i raga patut taler uning ring prarabdan tuuhé. Nandur karang awak sané nguda sinah masiosan pisan sareng nandur karang awak sané lingsir, pola-pali lan soroh tetanduranné taler patut masiosan. Yadiastun asapunika, tata cara nandur karang awak duk ngawitin pacang ageng pisan iusné ring tetandurané pungkuran.

“Nandurin karang awak” ring kakawian Ida Pedanda Madé Sidemen minab nénten ja katuju majeng raga praragan, taler majeng krama siosan ring widang i ragané soang-soang. I riki ida sakadi nganikain mangdané i raga kayun nandur karang awak mangdané madué guna majeng krama siosan, yadiastun guna punika wantah kasambat guna dusun.

Driki ida kadi mabaos ngémpélin, inggih punika prasida maguna dusun kéwanten mawali ka raga soang-soang. Duaning makasami patut kakawitin antuk maguna ring awak, nandur awak, sadurung maguna ring anak siosan, sadurung madué guna dusun.

Yéning raga praragan tan katandur, tan landuh, sinah dusunné tan landuh, tan pacang maguna majeng anak siosan.

Bali Post, Senin, 01 Agustus 2010.

 

 

 

Di Balik Sederhananya “Ngaben” Sang Tokoh


ida pedanda made sidemen

Penyederhanaan upacara sering kita diwacanakan oleh para sulinggih-sulinggih dan tokoh-tokoh masyarakat di Bali. Namun tat kala tokoh-tokoh agama dan tokoh-tokoh masyarakat tersebut menyelenggarakan upacara, cendrung menonjolkan kemewahan dan kemegahan pada upacaranya tersebut.

Kutipan dari media cetak Denpost I:

Umat Hindu di Bali pantas bercermin pada sosok Ida Pedanda Made Sidemen mengenai kesederhanaan dalam menggelar upacara pitrayadnya. Tatkala jasad Sang Pendeta yang juga pengawi serta arsitek agung Bali itu di -pelebon, upacaranya jauh dari kesan mewah ataupun megah. Tak ada lembu bertanduk emas, tiada usungan bade menjulang tinggi, tanpa hingar-bingar pula. Kendari Pelebon pada tanggal 13 September 1984 itu di iringi ribuan orang, toh yang terasa seperti kesunyian, keheningan.

Memang upacara pelebon sederhana itu merupakan wasiat Ida Pedanda sebelum lebar (meninggal). Ida Pedanda berpesan kepada putrinya, Ida Ayu Pidin agar jazadnya cukup di bakar sederhana. Bahkan, Ida Pedanda sepertinya sudah tau kapan akan dijemput kematian. Lantaran sebagian perlengkapan upacara pelebon-nya disiapkan sendiri. Keropak penutup jenazahnya misalnya, sepenuhnya merupakan karya Ida Pedanda sediri.

Kesederhanaan memang menjadi jalan hidup Ida Pedanda Made Sidemen. Dalam karya-karyanya, Sahabat Raja Badung, I Gusti Ngurah Made Agung ini menyebutkan diri tidak berpunya (mayasa lacur). Tidak punya tanah sawah (tong ngelah karang sawah), sehingga memilih jalan “bercocok tanam” di dalam diri (karang awake tandurin), kendati begitu Ida Pedanda senantiasa berharap bisa bermanfaat bagi masyarakat (guna dusun).Jalan sederhana dalam melaksanakan upacara ngaben juga dicontohkan dr. Anak Agung Jelantik. Saat pelebon mendiang Istrinya di Mumbul, Kuta Selatan. Padahal, sebagai putra Raja Karangasem, dia bisa saja menggelar ngaben megah, mewah semarak dan meriah layaknya tradisi kerajaan.

Kutipan II media cetak denpost :

Jalan sederhana dalam melaksanakan upacara ngaben juga dicontohkan dr. Anak Agung Jelantik. Saat pelebon mendiang Istrinya di Mumbul, Kuta Selatan. Padahal, sebagai putra Raja Karangasem, dia bisa saja menggelar ngaben megah, mewah semarak dan meriah layaknya tradisi kerajaan.

Namun, Jelantik juga memilih jalan sunyi. Tak ada iring-iringan masa berjalan panjang hingga memacetkan pengguna jalan. Tak ada gemuruh tetabuhan baleganjur. Tak ada usungan bade tinggi menjulang. Tak ada hingar bingar dengan beberapa kendaraan, jenazah sang Istri meluncur ke Mumbul.

Selain itu ada tokoh lain seperti Ida Pandita Mpu Nabe Jaya Rekananda, Giriya Nataran Kayumas Kelod yang amor ring acintya pada tanggal 12 April 2012 lalu, Dimana beliau memberikan pesan jika nanti pada saatnya beliau dipanggil oleh sang pencipta, agar beliau diupacarai sesederhana mungkin. Semasa hidup, beliau juga sering menyelenggarakan upacara yadnya dengan biaya ringan bahkan tanpa biaya sekalipun baik di Bali maupun di luar Bali. Selain itu juga yang patut menjadi contoh adalah pada saat beliau didatangi oleh kakek miskin yang berharap agar sebelum kakek ini meninggalkan dunia ini agar pernah ada seorang sulinggih yang muput di Merajannya yang bangunannya sudah sangat rusak berat, dan yang mengharukan adalah sang pandita pun berkenan mepuja hanya menggunakan banten “Peras Pengambyan” saja lengkap menggunakan Bhusana Agung (busana kebesara seorang sulinggih).

Itulah beberapa contoh tokoh agama dan tokoh masyarakat di Bali yang patut kita contoh kesederhanaannya, yang mana sangat jarang sekali kita temui pada masa sekarang.

Dari: berbagai sumber. artikel lainnya: landasan filosifis ngaben

%d bloggers like this: